Αιτιοπαθογενετικά, η χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία είναι υπεύθυνη για αυτή την κατάσταση, η οποία μάλιστα δρα συσσωρευτικά στην πορεία του χρόνου, οδηγώντας σε γονιδιακές αλλοιώσεις των κυττάρων.
Προσβάλλει κυρίως άτομα με ανοικτόχρωμα χαρακτηριστικά, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά, και μπλε, πράσινα ή γκρίζα μάτια, τα οποία διαθέτουν λιγότερη μελανίνη και κατά συνέπεια είναι πιο ευαίσθητα εάν εκτεθούν πολύ στον ήλιο. Εντοπίζεται με ελαφρά υπεροχή στους άνδρες διότι εκείνοι τείνουν να περνούν περισσότερο χρόνο στον ήλιο και να χρησιμοποιούν λιγότερο αντιηλιακή προστασία από τις γυναίκες ενώ η εργασία στο ύπαιθρο ενδέχεται να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα.
Κλινικά παρατηρούνται κατά τόπους ατροφία, ερυθρές και λευκές περιοχές στο ερυθρό κράσπεδο των χειλέων, ενίοτε διαβρώσεις, ελκώσεις και σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις επιδερμοποίηση και ασαφοποίηση του χειλεοεπιδερμικού ορίου.
Σε θεραπευτικό επίπεδο συστήνεται βιοψία από την πλέον ύποπτη περιοχή του χείλους προκειμένου να τεκμηριωθεί η παρουσία ακτινικής χειλίτιδας. Ακολουθεί σύσταση για ολική αφαίρεση της προσβεβλημένης περιοχής συνήθως με τη χρήση laser.
Είναι προφανές ότι οι ασθενείς με ακτινική χειλίτιδα πρέπει να χρησιμοποιούν αντιηλιακά σκευάσματα στα χείλη με υψηλό δείκτη προστασίας και να φοράνε καπέλο τους μήνες με ηλιοφάνεια προκειμένου να προστατεύονται όσο δυνατόν καλύτερα.
